Oude teksten die eeuwenlang onleesbaar waren, krijgen dankzij kunstmatige intelligentie (AI) een nieuw leven. Van de verkoolde Herculaneum-rollen tot complexe spijkerschriften, AI-technieken geven onderzoekers toegang tot historische gegevens die generaties lang verborgen bleven.
In oktober 2023 ontvingen onderzoekers een afbeelding van een papyrusfragment dat verkoold was tijdens de uitbarsting van de Vesuvius in 79 na Christus. Dit fragment, een van de honderden rollen ontdekt in een Romeinse villa in Herculaneum, bleek dankzij AI-technologie leesbare Griekse teksten te bevatten. Deze doorbraak markeert een historisch moment voor de studie van antieke teksten.
De rol van AI in het herstellen van het verleden
Met behulp van neurale netwerken worden teksten uit uiteenlopende culturen ontsloten, van klassieke Griekse inscripties tot het Chinese Orakelbeenschrift. Deze technologie kan niet alleen ontbrekende karakters aanvullen en verloren talen reconstrueren, maar biedt ook een nieuwe manier om historische bronnen te analyseren. Door patronen te ontdekken die menselijke onderzoekers zouden missen, opent AI de deur naar geheel nieuwe onderzoeksvragen.
Een van de meest spectaculaire toepassingen betreft de Herculaneum-rollen. Deze rollen, te fragiel om fysiek te openen, werden geanalyseerd met computertomografie (CT) en AI-modellen die subtiele verschillen in inkt en papyrusoppervlakken detecteren. Dit leidde tot de ontdekking van een onbekende Griekse tekst over muziek en zintuiglijk genot, mogelijk van de Epicurische filosoof Philodemus.
Technologische hoogstandjes: van handmatige tot automatische ontrafeling
De huidige opwinding rondom AI wordt gevoed door neurale netwerken zoals transformer-modellen, die complexe taalsystemen kunnen analyseren. In Zuid-Korea wordt AI gebruikt om de enorme archieven van de Joseon-dynastie te vertalen, terwijl in Griekenland modellen worden ontwikkeld om ontbrekende delen van Myceense tabletten in het Lineair-B-schrift aan te vullen. Elk project bewijst dat AI zowel snelheid als precisie biedt.
Een voorbeeld hiervan is het Ithaca-model, dat ontbrekende woorden aanvult, de geografische oorsprong van teksten bepaalt en dateringen met hoge nauwkeurigheid vaststelt. Deze tools werken als een symbiose tussen mens en machine: AI brengt verbanden aan, terwijl menselijke onderzoekers deze verbanden interpreteren en toepassen.
Een nieuwe toekomst voor de studie van oude teksten
De potentie van AI reikt verder dan enkel het ontsluiten van teksten. Onderzoekers speculeren dat er in Herculaneum nog een complete ondergrondse bibliotheek kan liggen, die duizenden nieuwe rollen bevat. Met de huidige technologie kunnen deze teksten, als ze worden opgegraven, worden gelezen zonder schade aan te richten.
Daarnaast opent deze aanpak andere verborgen schatten, zoals middeleeuwse boekbindingen en Egyptische mummiewikkels, waarvan de inhoud tot nu toe ontoegankelijk was. Elk nieuw project brengt ons dichter bij wat sommigen "de grootste ontdekking in de geschiedenis van de mensheid" noemen.
AI als de sleutel tot verloren kennis
Met AI wordt het onvoorstelbare werkelijkheid: teksten die eeuwenlang onleesbaar waren, worden zichtbaar, leesbaar en toegankelijk voor iedereen. Deze technologische doorbraken herschrijven niet alleen de geschiedenisboeken, maar transformeren ook de manier waarop we naar het verleden kijken. Dankzij deze innovatieve technologie staat de wereld van de oudheid aan de vooravond van een ongekende renaissance.
How AI is unlocking ancient texts — and could rewrite historyFrom deciphering burnt Roman scrolls to reading crumbling cuneiform tablets, neural networks could give researchers more data than they’ve had in centuries. From deciphering burnt Roman scrolls to reading crumbling cuneiform tablets, neural networks could give researchers more data than they’ve had in centuries.
|